Ο Μαραθώνιος της Βοστόνης και η "συλλογικότητα"
του Dav. Zirin - μτφρ. Αγάπιος Λάνδος
Αν έχετε χάσει την πίστη στη δύναμη του ανθρώπου, πηγαίνετε να παρακολουθήσετε έναν μαραθώνιο
Κάθριν Σουίτζερ
Πρώτα απ’ όλα, ας προσευχηθούμε για τους κατοίκους της Βοστόνης, για τους κατοίκους της Βαγδάτης, για τους κατοίκους του Μογκαντίσου, που τόσο μεγάλο πόνο ένιωσαν σήμερα. Και αμέσως μετά, νομίζω ότι πρέπει να καταλάβουμε, όλοι μας, πως η επίθεση στον Μαραθώνιο της Βοστόνης δεν είναι, στην πραγματικότητα, μια επίθεση εναντίον της Βοστώνης ή των Ηνωμένων Πολιτειών· είναι μια επίθεση ενάντια σε όλη την ανθρωπότητα. Έχουμε την τάση, σ’ αυτή τη χώρα, να αποκαλούμε τους εθνικούς πρωταθλητές μας “ παγκόσμιους πρωταθλητές”. Και ιδού, ο Μαραθώνιος της Βοστόνης, που το όνομά του ακούγεται μάλλον επαρχιώτικο, κι όμως συμμετέχουν σ’ αυτόν άνθρωποι από 96 χώρες. Οι κάτοχοι του παγκόσμιου ρεκόρ, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, κατάγονται από την υποσαχάρια Αφρική. Παίρνουν μέρος σ’ αυτόν 20.000 άνθρωποι. Μιλήστε με ανθρώπους από όλο τον κόσμο, μέλη αυτής της μεγάλης διεθνούς κοινότητας των μαραθωνοδρόμων, και θα σας πουν, με κάθε λεπτομέρεια, για τον Μαραθώνιο της Βοστόνης. Ξέρουν για το Χερτμπρέικ Χιλ και το πόσο δύσκολο είναι να φτάσεις ως εκεί. Ξέρουν ότι όταν περνάς από το Γουέλσλεϊ Κόλετζ, για παράδειγμα, τα ζήτω είναι συχνά τόσο δυνατά, που δεν μπορείς ν’ ακούσεις τίποτα άλλο. Ξέρουν ότι ο Μαραθώνιος αυτός είναι ταυτισμένος με τη συλλογικότητα, είναι μια κατεξοχήν υπόθεση της κοινότητας. Όταν λοιπόν έχουμε ένα αγώνισμα τόσο συλλογικό, μια υπόθεση που την αγκαλιάζει η κοινότητα, και κάποιοι επιδιώκουν να κυριαρχήσει η ανασφάλεια, να φοβόμαστε πια να πάμε σ’ αυτό με την οικογένειά μας, τότε πρόκειται για μια επίθεση στον δημόσιο χώρο, στον χώρο της συλλογικότητας, με παγκόσμια σημασία.
Έχω έναν Βιετναμέζο φίλο που μου θυμίζει πάντα ότι το Βιετνάμ είναι μια χώρα, όχι ένας πόλεμος. Αντίστοιχα, ελπίζω να θυμόμαστε τον Μαραθώνιο της Βοστόνης σαν μια διαδρομή με ιστορία που ξεκινάει στα 1897, και όχι μονάχα σαν τον τόπο μιας εθνικής και παγκόσμιας τραγωδίας.
Όπως ένα σημάδι που χαρακώνει το πρόσωπο κάποιου, η βομβιστική επίθεση θα αποτελεί πια ανεξίτηλο μέρος της ιστορίας του Μαραθώνιου της Βοστόνης. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι η επίθεση αυτή, όπως ακριβώς και μια χαρακιά στο πρόσωπο, είναι ένα σημείο μόνο, κι όχι το σύνολο. Εάν η έκρηξη της βόμβας θα αποτελεί εφεξής αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας του Μαραθώνιου της Βοστώνης, εξίσου αναπόσπαστο μέρος αποτελεί και η Κάθριν Σουίτζερ. Θέλω να σας πω την ιστορία της, επειδή ο Μαραθώνιος της Βοστόνης δεν μπορεί και δεν πρέπει να ταυτιστεί με την τραγωδία της Δευτέρας — είναι κάτι πολύ περισσότερο.
Μέχρι το 1966, δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να πάρουν μέρος σε αυτό τον εξαντλητικό αγώνα των 26 μιλίων. Το 1967, μια γυναίκα που λεγόταν Kathrine Switzer έκανε εγγραφή ως K.V.Switzer και, ντυμένη με κάπως φαρδιά ρούχα, έλαβε μέρος στον αγώνα. Ενώ είχε τρέξει πέντε μίλια, ένας από τους οργανωτές του Μαραθώνιου την κατάλαβε. Πήδηξε με φόρα από το φορτηγάκι του και άρχισε να τη σπρώχνει βίαια, φωνάζοντας: “Τσακίσου, φύγε αμέσως από τον αγώνα μου!”. Αλλά οι άντρες που έτρεχαν δίπλα της, τον απώθησαν. Γι’ αυτούς, η Κάθριν Σουίτζερ είχε κάθε δικαίωμα να βρίσκεται εκεί. Γι’ αυτούς, το νόημα του Μαραθώνιου δεν ήταν ούτε ο αποκλεισμός των γυναικών ούτε η απόδειξη της υπεροχής του ανδρικού φύλου. Ήταν ένα αγώνισμα όπου άνθρωποι, αδιακρίτως φύλου και άλλων γνωρισμάτων, έτρεχαν μαζί.
Όταν οι φωτογραφίες από τον Μαραθώνιο της Βοστόνης του 1967 έκαναν τον γύρο του κόσμου, ο κόσμος είδε δύο αντιτιθέμενα και διαφορετικά ανδρικά πρότυπα: από τη μια, η βία και την παράνοια του άντρα που θέλησε να πετάξει τη Σουίτζερ έξω από τον Μαραθώνιο, από την άλλη η δύναμη και η αλληλεγγύη των δρομέων που την υποστήριξαν. Και, στο επίκεντρο όλων, η αποφασιστική πράξη της Σουίτζερ. Εκείνη τη στιγμή, ο αθλητισμός υπερέβη τον διαχωρισμό των φύλων, σε μια λαμπερή στιγμή, που έδειξε στον κόσμο τα σύνορα του εφικτού και του οράματος, αυτό που μπορεί να επιτευχθεί. Σήμερα, η Κάθριν Σουίτζερλέει: “Όταν πηγαίνω στον Μαραθώνιο της Βοστόνης, φεύγω με μουσκεμένους ώμους: οι γυναίκες πέφτουν στην αγκαλιά μου και να κλαίνε. Ένα κλάμα λυτρωτικό, ένα κλάμα χαράς, για την πράξη εκείνη, που άλλαξε τη ζωή τους. Νιώθουν ότι μπορούν να κάνουν τα πάντα”.
 |
| Η Κ. Σούιτζερ ενώ προστατεύεται από συναγωνιστές της στο δικαίωμα του να αγωνιστεί στον μαραθώνιο |
Tο 1967, ο Μαραθώνιος της Βοστόνης έδωσε σε όλους μας μια γεύση του τι μπορούμε να κάνουμε. Αυτό που είδαμε πριν λίγες μέρες δεν έχει καμιά σχέση με τον κόσμο που ονειρευόμαστε, αλλά με αυτόν που ζούμε. Αντί για τον θρίαμβο του ατόμου μέσα από την ισχυρή έμπνευση της συλλογικότητας, αντικρίσαμε την τραγωδία, τη σύγχυση, τον πανικό και τον φόβο. Σαν μια ουλή, η Δευτέρα 15 Απριλίου μας σημαδεύει τούτη τη στιγμή: ο κόσμος έχασε τη συλογική αίσθηση της ασφάλειας. Όμως, μια ουλή μπορεί και να τη δείχνουμε κάποια στιγμή με υπερηφάνεια. Του χρόνου, θα είμαστε όλοι εκεί, στον Μαραθώνιο της Βοστόνης· και θα το κάνουμε, επειδή η εναλλακτική εκδοχή, να μη γίνει, είναι πολύ βαριά και δεν μπορούμε να την αντέξουμε.
Ο Dav. Zirin μιλά για το γεγονός
